فهرست کتاب

• بسمه تعالی‏
• مقدمه مترجم
• در مدح مولا (ع)
• مقدمه مولف
• 1- زنی که فرزند خویش را انکار می‏کرد
• 2- مولا و غلام مشتبه شدند!
• 3- دو مادر و یک فرزند!
• 1- توطئه‏ای که فاش گردید.
• 2- نیرنگ زنی حیله‏گر
• 1- تفرقه بین گواهان و کشف جرم
• 2- سفری که بازگشت نداشت
• 3- حیله گری با امیرالمومنین!
• 1- مردی که به زنای خود اقرار کرد!
• 2- زنی که از عذاب آخرت می‏ترسید
• 3- حد لواط
• 1- زد و خورد در حال مستی
• 2- یک نفر در آب غرق شد
• 3- طعمه شیر
• 4- نشگون
• 5- ودیعه
• 6- اقرار
• 7- تقسیم به نسبت شهود
• 1- زنی حیله‏گر
• 2- مردم آزاری
• 1- حکمهای گوناگون
• 2- زنای نابالغ
• 3- اشتباه عمر!
• 4- اقرار از روی تهدید
• 5- اهمیت بیت المال
• 6- زندانی کردن دزد
• 7- عفو از حد
• 8- حیوان سرکش
• 1- پدر و مادر سیاه و فرزند سفید!
• 2- فرزند از توست
• 3- استدلال به قرآن
• 4- آبستنی دختر
• 5- اتهام به زنا
• 6- اجبار به زنا
• 7- بر سه دسته تکلیفی نیست
• 8- معذوریت
• 9- مفهوم سخن
• 1- کیفر لواط شده
• 2- کیفر میگساری در ماه رمضان
• 1- پیشوایی نااهلان
• 2- گواهی مرد خصی
• 3- مخالفت مغرضانه
• 4- بازی دو کودک
• 5- وصیت به ثلث
• 6- دیه فرزند به عهده توست!
• 7- تخییر در حق
• 8- تاخیر حد
• 9- تادیب
• 10- آزمایش ادعا
• 11- من هم بیش از این پاسخی نداشتم
• 12- چنین جنایتی در این نواحی روی نداده
• 13- اینجا بایست تا علی بیاید
• 14- شماره طلاقهای کنیزان
• 15- عثمان ندانست
• 16- فرق سگ و گوسفند
• 17- تطهیر گوسفندی که از شیر خوک خورده
• 18- نذر مشکل
• 19- تکرار بر مستمندان
• 20- مجازات
• 21- قصاص یا غرامت
• 22- ماهی در شکم ماهی دیگر
• 23- پاک کردن حیوان نجاست خوار
• 24- کشتن سریع
• 25- تدلیس
• 26- فسخ عقد
• 27- حکم عنین
• 28- ازدواج با مادر زن
• 29- زنت را تنبیه کن
• 30- نتیجه اسلام زنی مجوسی
• 31- شرط مخالفت با سنت
• 32- طلاق قبل از مباشرت
• 33- مجازات کفن دزد
• 34- حبس با شکنجه‏
• 35- شرط صحت ایلاء
• 36- قرارداد مکاتبه
• 37- فروختن کنیزان (ام ولد)
• 38- آزادی اول فرزند
• 39- چشم می‏بیند و دست می‏گیرد
• 40- انتقال وصیت
• 41- اشتباه در تعیین دزد
• 42- پیشرو حاجیان
• 43- گواهی دزد توبه کار
• 44- علی (ع) بر خلاف تو حکم کرده!
• 45- آزادی از ثلث
• 46- مستحقین دیه مقتول
• 47- میراث بردن مرد از زن
• 48- اشتباه موضوع
• 49- شرط باطل
• 50- مخالفت با شرط
• 51- عقوبت شدید، بنده را آزاد می‏کند
• 52- حد زنا و تهمت
• 53- مسلمان محترم است
• 54- در اجرای حد هیچ انتظاری نیست
• 55- اشتباه در قطع دست
• 56- دزدی از غنائم
• 57- بریدن دست سارق
• 58- تفصیلی مربوط به حد دزدی
• 59- بر چهار دسته قطعی نیست
• 60- غلام بیت المال
• 61- اجرای سه حد
• 62- در جنایتهای استخوانی قصاص نیست
• 63- قصاص از اشتباه قنبر
• 64- مدت پرداخت دیه
• 65- ضمانت مجری حد
• 67- شرطی که فروشنده نمود
• 68- ضمانت غلام و کودک عاریه
• 69- حریم
• 70- خطای بنی‏امیه
• 71- تازیانه دو سر
• 72- تفصیلی دقیق
• 73- فرزندان نابالغ
• 74- این هم دزدی است
• 75- گواهی یهود
• 76- گواهی نصاری
• 77- تهمت به یکدیگر
• 78- ارش بکارت
• 79- هتاکی
• 80- فروختن صید ماهی
• 81- نذری در طواف
• 82- نیابت در حج
• 84- قصاص
• 85- استمداد عمر از امیرالمومنین (ع)
• 86- بچه زنده در شکم مادر مرده
• 87- مرد ناخوانده
• 88- قانون اسلام
• 89- سوختن با آبگوشت
• 90- دیه گره‏های انگشتان
• 91- استدلال به عمل علی (ع)
• 92- حیوان موطوئه
• 93- قربانی پسر!
• 94- دقت در آزمایش
• 95- مردم همه آزادند...
• 96- تقسیم ترکه میت
• 97- قصاص تنها با آهن
• 98- بین پدر و فرزند ربا نیست
• 99- بی‏وفائی دنیا
• 100- نوعی قصاص
• 1- خطبه بی‏الف
• 2- خطبه بدون نقطه
• 3- دوستی و دشمنی، حفظ و نسیان، خواب درست و نادرست
• 4- اهمیت زبان
• 5- آمیزش و نتیجه آن
• 6- معنای توحید و عدل
• 7- جای بهشت‏ها در روز قیامت
• 8- از قضای خدا به قدرش فرار می‏کنم
• 9- قضاء و قدر
• 10- عمر به علی (ع) اشاره کرد
• 11- هر طرف روی خداست
• 12- تو گمشده ما هستی
• 13- معنای روح
• 14- اینجا صندوق علم است
• 15- فلسفه بعضی از افعال نماز
• 16- تکبیرات افتتاحیه
• 17- نشانه خدا
• 18- نسبت یگانگی به خداوند
• 19- پرسشهای اسقف نجران
• 20- اساف و نائله
• 21- قیافه‏شناسی
• 22- مالک اصلی خداست
• 23- تعریف عاقل
• 24-ما ملک خداییم
• 25- معنای قرء
• 26- این احمقان!
• 27- نعمتهای الهی
• 28- پرسشهای عمر از علی (ع)
• 29- سوال ابن کوا
• 30- سوره هود
• 31- هفت سوال
• 1- چه چیز از آسمان عظیم‏تر است؟
• 2- چه چیز از زمین پهناورتر است؟
• 3- چه چیز از کودک یتیم ناتوان‏تر است؟
• 4- چه چیز از آتش داغ‏تر است؟
• 5- چه چیز از زمهریر سردتر است؟
• 6- چه چیز از دریا بی‏نیازتر است؟
• 7- چه چیز از سنگ سخت‏تر است؟
• 32- واجب و واجب‏تر و...
• 33- برادر ثقه و برادر تبسمی
• 34- معنای حنان و منان
• 35- اختلاف سن دو برادر دوقلو
• 36- پسر بزرگتر از پدر!
• 37- ساعتی که نه از شب است و نه از روز
• 38- خواص نفوس
• 39- معنای قدر
• 40- زندگی خوش
• 41- عدل و احسان
• 42- عدل از جود برترست
• 43- فصیح‏ترین مردم
• 1- سوالات کعب الاحبار
• 2- سوالات ابن کوا
• 3- سوالات یهودی
• 4- سوالات راس الجالوت
• 5- سوالات گروهی از یهود
• 6- سوالات قیصر
• 7- پاسخ اعداد
• 8- عمر از سخنان حذیفه برآشفت!
• 9- چنین کسی از اولیاء الله است
• 10- یونس در شکم ماهی
• 11- عصای موسی
• 12- پرنده عیسی
• 13- ستمگران!
• 1- عجیب‏تر از همه
• 2- زنی که در شب ازدواج برای شوهر پسر زایید!
• 4- عبادت عقوبت آور
• 5- باطل بودن عبادت از پاک‏ترین جاها
• 1- صرف و نحو
• 2- لغت
• 3- فصاحت و بلاغت
• سرزمین بصره
• 1- تقسیم عادلانه
• 2- تقسیم شترها
• 3- عدد عجیب
• 4- تقسیم بیت المال
• 5- تبدیل یک هشتم به یک نهم
• 6- مسأله دیناریه
• 7- پاسخ تو را می‏دانم
• 8- مدت خواب اصحاب کهف
• 1- جو
• 2- حرکت زمین
• 3- حرکات زمین
• 4- مه و خورشید و فلک
• 5- آموخت نجوم
• 1- صنعت
• 2- کیمیا
• 1- خط
• 2- خیاطی
• 1- تشخیص فرزند
• 2- نشانه بلوغ پسر
• 3- رشد کودک
• 4 حیوان تخم گذار و بچه‏زا
• 5- آزمایش عنن
• 6- نوعی دیگر
• 7- تکیه بر دست
• 8- تدبیر
• 9- مبارزه عقل و جنون
• 10- دستور
• 11- غریزه جنسی
• 12- تاثیر آفتاب در بدن
• 13- انتخاب زن شیرده
• 14- زیبایی
• 1- راه تشخیص
• 2- عمر استمداد طلبید
• 3- نشانه مردی و زنی
• 4- دو کودک به هم چسبیده
• 1- یک فرزند و سه پدر!
• 2- اشتباه آزاد و برده
• 3- تعیین وصیت با قرعه
• 4- ترجیح به وسیله قرعه
• 1- معنای جزء
• 2- معنای سهم
• 3- معنای قدیم
• 4- معنای حین
• 5- معنای شی‏ء
• 6- معنای سفله
• 7- معنای زمان
• 8- معنای لا شی‏ء
• 9- معنای اکراه و اجبار
• 10- معنای قامت
• 1- اجزای حرام گوسفند
• 2- حیا و عفت زنان
• 3- اسکات
• 4- اعور
• 1- موجودات زنده در آب و هوا
• 2- خطای عمر
• 3- نفع و زیان حجرالاسود
• 1- آزمایش کری
• 2- آزمایش بینایی و بویایی و گویایی
• 3- ضعف بینایی
• 4- ضعف بینایی هر دو چشم
• 5- آزمایش عنن
• 6- نقص زبان
• 1- سوگند دادن لال
• 2- سوگند دادن ظالم
• 1- کور کردن با آیینه
• 2- وزن زنجیر
• 3- تدبیر
• 4- سوگند مشکل
• 5- وزن در
• 6- عیبی در تنفس
• 1- دارویی از قرآن
• 2- استغفار
• 3- امان از عذاب خدا
• 4- اجر و مزد
• 5- زهد
• 6- خوف و رجاء
• 1- مسافت خاور و باختر
• 2- حساب
• 3- رزق
• 4- فرق حق و باطل
• 5- فاصله آسمان و زمین
• 6- مزه آب
• 1- ماهی بدون پولک
• 2- پرنده حرام گوشت
• 3- حیوان حرام گوشت
• 4- صید
• 5- آلت ذبح
• 6- استصحاب
• 7- نیت خیر
• 1- پیامبر (ص) در حق علی (ع) دعا کرد
• 2- در اسلام ضرر نیست
• 3- علی (ع) ستمگر نیست
• 4- ضرر بر کشتزار
• 5- جنایت سگ
• 6- ضمانت اهل خانه
• 7- حیوان سرکش
• 8- تفصیل
• 9- ضمانت راکب، و قائد حیوان
• 1- نوعی داوری
• 2- کودک یتیم
• 3- تادیب قماربازان
• 4- تنبیه
• 5- از وظائف امام
• 6- جوان سفیه
• 7- علاج
• 8- افسانه‏گو در مسجد
• 9- تازه مسلمان
• 10- فریادرس آمد
• 1- دیه علقه
• 2- عمل مستحب
• 3- بازگشت سه عمل
• 4- نعلین زرد
• 5- آزمایش الهی
• 6- عثمان برخاست
• 7- سفر حج
• 8- آثار گناه
• 9- احکام ناحق شریح
• 1- نوعی مجازات
• 2- خبر دادن از کتب ادیان دیگر
• 1- گرمابه
• 2- لذیذترین گوشت‏ها
• 3- عثمان مخالفت کرد!
• 4- بخیل از ظالم معذورترست
• 5- عمل اهل باطل
• 6- قبر هود و یهودا
• 7- حکم طلاقهای سابق
• 1- اقرار ضمنی
• 2- استنباط از وصیت
• 1- این حکم خداست
• 2- داستان قدامه
• 3- تفصیلی درباره فدا دادن
• 4- نشانه جهاد کنندگان
• 1- زن بدکار
• 2- اثر وضعی
• 3- تاثیر استخوان
• 4- آب فرات
• 1- اتمام حجت علی (ع)
• 2- زیان زدن به خود
• 1- دین ملحد
• 2- آثار شراب نوشی‏
• 3- حد شارب الخمر
• 4- عمر اعتراف کرد
• 1- جلوگیری از دو دفعه قصاص
• 2- اتهام به قتل
• 3- جبران
• 1- دانش کسبی و غریزی
• 2- ماهرترین شعراء
• 3- اخلاق و کردار قریش
• 4- بهار و پاییز
• 5- راه بحث کردن
• 6- قبیله باهله
• 1- راهنمایی امیر مومنان (ع)
• 2- جنگ رومیان
• 3- اسیران عراقی
• 4- ابتدای تاریخ
• 5- مصرف از بیت المال
• 6- تقسیم میراث
• 7- بهار کسری
• 1- پرچم سیاه!
• 2- فریبکاری
• 3- مسح بر کفش
• 1- کیفر غلات
• 2- پروردگار من و شما خداست
• 3- من هم بنده خدایم
• 4- پیدایش غلات
• 5- دو رویه مختلف
• 6- اسیران شامی
• 7- آزادی اسرای شامی
• 8- فدا از بیت المال
• 1- در سقیفه چه گذشت؟
• 2- عوام الناس
• 3- فاصله حق و باطل
• 4- سرزمین کربلا
• 5- پرهیز از فتنه
• 1- زنی که خواست با پسر خود ازدواج کند
• 2- ماجرایی شگفت آور
• 3- دختری که به زنا متهم شد!
• 4- داستان جویریه
• خاتمه
• 1- اولین و آخرین فتنه
• 2- حسرت ابوبکر
• سند خبر:
• نظر مولف
• نظر مولف
• سند خبر
• 3- ابوبکر دست مهمان را قطع کرد
• 4- ابوبکر و حکم قسامه
• مولف: حکم قسامه برای مدعی قتل و به منظور اثبات آن، تشریع شده نه برای منکر.
• 5- ابوبکر و حکم میراث اجداد
• 6- حکم عمر درباره نژاد خروس
• 7- عمر و خرافات جاهلیت
• 8- عمر و شیوه کشف جرم او
• نظر مولف
• 9- عمر و سنن شرعی
• نظر مولف
• 10- سوال عمر از نسل بنی آدم
• نظر مولف
• 11- عمر و اشعار عرب
• 12- زنی که عمر را راهنمایی کرد!
• نظر مولف
• 13- زنی که از شوهرش شکایت داشت
• 14- عمر و جوان انصاری
• نظر مولف
• 15- سه خطای عمر
• 16- عمر و نقض احکام خویش
• 17- ماجرای عمر با هرمزان
• مولف: براء بن مالک که در فتح شوشتر به شهادت رسیده معروف است. و اما مجزاه بن ثور همان کسی است که عمر ریاست طائفه بکر را برایش قرار داده و در روز فتح شوشتر نیز به شهادت رسیده است. و در عقد الفرید آمده: مالک بن مسمع که پدر او؛ یعنی مسمع، بنام قتیل الکلاب مشهور
• 18- عمر ادعا را با سوگند پذیرفت!
• 19- عمر از سلب (580) خمس گرفت
• 20- عمر و تبعیضات
• مولف: اجبار مردم بر فروش اموالشان یک خلاف، و تعیین نرخ برای آنها خلافی دیگر.
• 21- عمر و لغت
• مولف: مزاح بر وزن فعال مصدر مزح می‏باشد، نه بر وزن مفعل از ماده زاح.
• 22- عمر و سوره بقره
• مولف: و اما امیرالمومنین - علیه‏السلام - کسی است که پیروان مکتب آسمانی را بر طبق کتابهایشان فتوا داده است.
• 23- عمر و آیات قرآن
• مولف: در بخش نخست گذشت این که، ابوبکر نیز معنای اب را نمی‏دانست!
• 24- عمر و نماز عید
• 25- استنباط عمر از آیات قرآن
• مولف: مقصود عمر از آیه قرآن، این آیه مبارکه است لا تخرجوهن من بیوتهن و لا یخرجن... (589) و آن زنان را (تا در عده‏اند) از خانه بیرون مکنید، و نباید بیرون بروند... ولیکن توجه نداشته که: مورد این آیه طلاق رجعی است، و حکمتش هم این است که لعل الله یحدث بعد ذلک
• 26- اظهار تردید عمر
• 27- حکم عمر درباره اهل فامیه (592)
• مولف: پیامبر بزرگ ما فرموده: المسلمون اخوه تتکافا دماوهم...؛ مسلمانان همه با هم برادر و برابرند، و عربی را بر عجمی برتری نیست.
• 28- دیه قتل خطا
• 29- عمر و حکم مجوس
• 30- عمر و حکم میراث
• مولف: این که عمر برادران مادری را با وجود خود مادر ارث داده بنابر عول و تعصیب است. اما تعصیب، بدانجهت که برادران در طبقه دوم قرار دارند، و با وجود طبقه اول که زوج و مادر باشد، نوبت به طبقه دوم نمی‏رسد. و اما عول؛ بدانجهت که فرض وجود نصف برای زوج و ثلث برای مادر
• 31- گفتگوی عمر با عمار
• مولف: آیه صریح قرآن در این باره می‏فرماید: و ان کنتم جنبا فاطهروا و ان کنتم مرضا و علی سفر او جاء احد منکم من الغائط اولا مستم النساء فلم تجدوا مائا فتیمموا صعیدا طیبا... (598).
• 32- عمر و فرمان رسول خدا (ص)
• 33- عمر حله معیوبی را به زبیر قالب کرد
• 34- عمر وفات رسول خدا (ص) را انکار نمود
• 35- علت آن انکار
• مولف: هرگاه عمر با دیدن قرائن و شواهد قطعی بر وفات رسول خدا - صلی الله علیه و آله - مانند مشاهده حالت احتضار آن حضرت و غیر آن به وفات آن بزرگوار یقین ننموده، چگونه با آیه‏ای که ابوبکر برایش خوانده باور نموده است، با این که آن آیه دلالتی بر وقوع مرگ ندارد. و فقط متضمن تعلیقی است، و
• 36- کتک زدن به جای تسلیت گفتن
• مولف: وارد شدن در خانه دیگران بدون اجازه بر خلاف حکم قرآن و همچنین ضرب و شتم انسانهایی بی‏گناه، و نظر کردن به زنانی نامحرم، و ستم نمودن بر بانوانی داغدیده همه نزد خدا گناهانی بزرگ و نزد مردم، اعمالی بس زشتند، و کسب زن نوحه‏گر در صورتی که به باطل نوحه نکند حلال و مباح
• 37- رفتار عمر با جارود عبدی
• مولف: برای مثل چنین اعمالی بوده که می‏گفتند: تازیانه عمر از شمشیر حجاج ترسناکترست (609)
• 38- رفتاری مشابه با ابی بن کعب
• 39- عمر و غلیان ثقفی
• مولف: غیلان کار حرامی انجام نداده بود، و با این حال چگونه عمر او را تهدید نموده که اگر آنان را باز نگرداند دستور می‏دهد قبرش همچون قبر ابورغال راهنمای حبشه در ویران نمودن خانه کعبه سنگسار شود و چگونه خواسته زنانش را پس از طلاق و بیگانه شدن آنان را از او ارث دهد؟!
• 40- رفتار عمر با پسرش عبدالرحمن
• مولف: این گونه اعمال و رفتار عمر چه توجیهی می‏تواند داشته باشد، از یک طرف می‏بینیم پسرش عبدالرحمن را که به او علاقه‏ای نداشته به اسم اجرای حد بر او می‏کشد، و از سویی هم قدامه بن مظعون را که مورد توجه و علاقه‏اش بوده و خواهر عمر همسر او و خواهر او همسر عمر بوده حد نمی‏زند.
• 41- جرم عبیدالله پسر عمر
• مولف: کنیه ابومره که عمر آن را نیز شمرده در شرع، مورد نهی قرار گرفته است چنانچه در کافی (617) در این خصوص روایتی آمده است.
• 42- تازیانه به جای هدیه
• 43- عمر و تقاضای اعرابی
• 44- ملامت بیجا
• 45- نویسنده‏ات را از کار برکنار کن!
• 46- به جرم سوال از تفسیر قرآن
• مولف: آیا سزای کسی که در مقام فهمیدن کلام خدا برآمده کتک زدن است، و آیا در صورتی که سرش تراشیده بود جزایش سر بریدن! و اما امیرالمومنین - علیه‏السلام - پس در حالی که بر منبر بود ابن کوا از آن حضرت - علیه‏السلام - معنای والذاریات را پرسید، فرمود: مقصود بادهاست، معنای
• 47- من نبودم، دوستم بود
• 48- برداشت عمر
• 49- عمر و قیافه شناس
• مولف: عجبا از این اجتهاد و استکشاف حکم! پس بنابر آنچه که عمر استنباط نموده، تعدد ازدواج بلا مانع خواهد بود!
• 50- حکم بدون دلیل
• 51- عمر و مسائل حقوقی
• مولف: تعجب عمر از علم زهیر ناشی از عدم اطلاع اوست از مسائل قضایی، چرا که نفار از قوانین جاهلیت است اسلام تنها به وسیله گواه و سوگند، حکم می‏کند.
• 52- رسوایی دنیا از رسوایی آخرت آسانترست
• 53- عمر و بیماری وبا
• 54- عمر و اراضی مفتوح العنوه
• 55- نسیان!
• 56- چاره اندیشی!
• مولف: هم گفتار عمر و هم چاره اندیشی جریر در رکاکت برابرند، و صحیح این بود که عمر چنانچه احتمال می‏داد که آن مرد حکم باطل بودن نمازش را نمی‏داند بطور عموم بگوید: کسی که در مسجد مبطلی از او سرزده باید پس از بازگشت به خانه وضو و نمازش را اعاده کند.
• 57- خلیفه‏ام یا پادشاه؟!
• مولف: گو اینکه همین اظهار تردید و تشکیک عمر در کار خود که نمی‏دانسته خلیفه است یا پادشاه کافی است در اثبات شق دوم، ولی به خدا سوگند او می‏دانسته خلیفه نیست و خودش هم به این تصریح نموده و اهل کتاب نیز از پیش از اسلام به او خبر داده بودند.
• اما اول: خطیب در تاریخ بغداد از عتبه بن غزوان نقل کرده که می‏گوید: عمر در زمان خلافتش سخنرانی کرد و گفت: ما هفت نفر بودیم با رسول خدا - صلی الله علیه و آله - که بر اثر خوردن برگ درختان، گوشه لبهایمان زخم شده بود تا این که من مقداری شیر به دست آورده آن را بین خود و سعد تقسیم
• و اما دوم: ابواحمد عسکری نقل کرده که: عمر با ولید بن مغیره به منظور تجارت برای ولید به شام می‏رفتند و در آن موقع عمر هیجده ساله بود، و کارش برای ولید، شتر چرانی و حمل بارها و نگهداری کالاهای او بود، و چون به بلقا رسیدند، یکی از علمای روم با آنان برخورد نموده، عالم پیوسته به عمر
• 58- مقاسمه عمر با عمال خود
• مولف: و همچنان که او بخشی از اموال ابوبکره را مصادره نموده، به جرم اینکه برادرش از عاملین او بوده، با قنفذ با این که از عاملینش بوده مصادره نکرده است، به علت تشکر و قدردانی از مظالمی که او فاطمه زهرا - علیهاالسلام - روا داشته است. چنانچه سلیم بن قیس می‏گوید: در میان مسجد رسول خدا -
• 59- اقرار به حق
• مولف: این که عمر با ذکر سوگند به ابن عباس می‏گوید: تو شایسته‏تری از تو پیروی کنند بر یک قضیه عقلی و فطری تنبه داده که آیات قرآن نیز بر آن تصریح دارد: افمن یهدی التی الحق احق ان یتبع امن لا یهدی الا ان یهدی فما لکم کیف تحکمون (642).
• 60- شورای عمر
• مولف: عمر خود بخوبی می‏دانست که افراد شورا، جملگی بر خلافت عثمان اتفاق خواهند نمود، بخصوص که عبدالرحمن بن عوف - داماد عثمان - را نیز حکم قرار داده بود، و بنابر این پس آنجا که گفته: ... هر کس که مخالفت کرد باید کشته شود جز به قتل امیرالمومنین - علیه‏السلام - فرمان نداده
• 61- گفتگوی معاویه با ابن حصین
• مولف: جا دارد به معاویه گفته شود آیا تو هم این را می‏گویی؟ با این که این شورای عمر بود که شما بنی‏امیه را به قدرت رساند زیرا برای عمر امکان نداشت که یار شما (عثمان) را بالخصوص و با تصریح بنام، به عنوان خلیفه مسلمین تعیین و به مردم معرفی کند؛ زیرا عثمان سابقه خوبی نداشت. جز این که رسول
• 62- نظرخواهی عمر از کعب الاحبار
• مولف: باید توجه داشت که پیدایش حوادث و پدیده‏ها دارای دو جنبه است؛ یکی تقدیر الهی به معنای علم و آگاهی خداوند به صدور اعمال از عاملین آنها به اراده و اختیار خودشان، و دیگری به کارگیری تدبیرها و نقشه‏های خود عاملین در مقام انجام دادن آن اعمال، و روشن است که جهت اول علت و عذر
• مولف: اگر کسی بگوید که واقعیت چنان نیست که در آن خبر (خبر ابن ابی الحدید) آمده - از این که خلافت پس از رسول خدا - صلی الله علیه و آله - و دو تن از یارانش به دشمنان محارب آن حضرت منتقل شده است؛ زیرا خلافت بعد از آن دو به عثمان رسیده و عثمان از دشمنان پیغمبر نبوده، و دشمنان
• 63- محاجه عمر و ابن عباس
• مولف: آفرین بر ابن عباس! که در این محاجه‏اش با عمر، حق مطلب را ادا نموده و حق بودن امیرالمومنین - علیه‏السلام - را برای تصدی خلافت از قرآن و سنت و نص صحیح و عقل سلیم، اثبات کرده است.
• 64- محاجه مامون با علماء عامه
• مولف: بعلاوه، بر آنچه که در مناظره مامون آمده، از این که لفظ صاحب گویای فضیلتی نیست می‏گوییم همان گونه که لفظ صاحب گاهی به معنای دوست و موافق می‏آید گاهی هم بر عکس، چنانچه رسول خدا - صلی الله علیه و آله - به عایشه و حفصه فرمودند: انکن لصاحبات یوسف؛ شما یاران
• مولف: چگونه می‏شود که عامه و پیروان سنت شیخین در گذشته در طول هشتاد سال سب امیرالمومنین - علیه‏السلام - را - که از حیث علم و عمل همچون رسول خدا - صلی الله علیه و آله - بوده و پیغمبر به او فرموده: حربک حربی و سبک سبی - بر روی منابر می‏شنیده و هیچ گونه عکس العملی از
• 65- عمر و مسأله عول
• مولف: ابن ابی الحدید می‏گوید: عمر مردی سخت، پر مهابت، سیاس، و بی‏محابا بوده و بزرگان صحابه از او تقیه می‏نموده‏اند. و پس از مرگ او زمانی که ابن عباس حکم مسأله عول را اظهار نمود و پیش از آن اظهار نکرده بود به او گفتند: چرا در زمان حیات عمر آن را ابراز نداشتی؟ گفت: از او می‏ترسیدم
• 66- دو متعه
• مولف: با این که رسول خدا - صلی الله علیه و آله - اشرف پیامبران الهی بوده نمی‏توانسته از پیش خودش حلالی را حرام و یا حرامی را حلال نماید. و خدای تعالی فرموده: ولو تقول علینا بعض الاقاویل لاخذنا منه بالیمین ثم لقطعنا منه الوتین
• مولف: در اینجا باید گفت: اگر خشونت ذاتی می‏تواند عذر باشد پس ابوجهل هم در آن همه اهانتهایش نسبت به رسول خدا - صلی الله علیه و آله - معذور بوده، ملامتی بر او نیست، و همچنین کفار که درباره آن حضرت گفتند: انه لمجنون.
• مولف: در اینجا با این که اکثر بزرگان عامه اعتراف نموده‏اند که جلوگیری عمر از وصیت رسول خدا - صلی الله علیه و آله - و نیز تخلف آنان از جیش اسامه از مصائب جبران‏ناپذیر اسلام بوده، ولی بعضی از آنان هم در مقام اعتذار برآمده که گفته‏اند: غرض آنان از عدم خروج با لشکر اسامه اقامه مراسم دینی و
• 67- حقش را به او بازگردان
• مولف: ابن ندیم در فهرست از هشام بن حکم نقل کرده که می‏گوید: در شگفتم از کسانی که آن را که خدا بر خلافتش تصریح نموده عزل کرده‏اند، و آن را که خدا عزل نموده نصب کرده‏اند!
• 68- اظهارنظر عمر درباره خلافت امیرالمومنین (ع)
• مولف: از این گفتار عمر آیا او - امیرالمومنین (ع) - هنوز دل به خلافت دارد؟ بر می‏آید که آنان به گونه‏ای با آن حضرت - علیه‏السلام - در این رابطه برخورد نموده بودند که بطور کلی او را از ادعای حقش منصرف سازند آن گونه که زورمندان با رقبای خود می‏کنند.
• مولف: آیا براستی گوینده آن قصیده در غدیرخم حضور داشته و رسول خدا - صلی الله علیه و آله - را در آنجا تنها دیده و سراغ ملی را از او گرفته و پیغمبر به او فرموده: علی در یمن است؟! و چرا این گوینده که خودش در آن زمان نبوده به تاریخ که بهترین گواه بر حوادث و پدیده‏های گذشته است مراجعه
• 69- تهمت و افترا
• مولف: سبحان الله! چگونه می‏شود که عمر کسی را که خداوند بر عصمت و طهارت او گواهی داده و او را نفس پیامبرش دانسته گاهی به عجب و زمانی به ریا متهم می‏سازد، با این که خداوند به جز بر عصمت او بطور عموم، بر اخلاص او خصوصا، و همچنین تواضع او گواهی داده که می‏فرماید:
• 70- پاسخ کوبنده
• 71- تحلیل گفتار عمر
• مولف: این که عمر به ابن عباس گفته: می‏ترسم اگر یار تو خلیفه شود او را عجب گیرد. باید گفت: معمولا افراد ناآگاه تفاوتی بین عجب و کبر و بین عزت نفس و بزرگ منشی نمی‏بینند، خدای تعالی می‏فرماید: ولله العزه و لرسوله و للمومنین و لکن المنافقین لا یعلمون (723)؛ عزت مخصوص
• 72- اعمال رای
• مولف: اگر عثمان صاحب سنتی نبوده، پس چگونه اهل سنت او را پیشوای سوم خود قرار داده‏اند. از این گذشته، آیا رای تراشی در برابر عمل رسول خدا - صلی الله علیه و آله - حکم به غیر ما انزل الله نیست؟!
• 73- نظر عثمان درباره اختیار طلاق
• مولف: آیا رسول خدا - صلی الله علیه و آله - نفرموده: الطلاق بید من اخذ بالساق.
• 74- عثمان و عفو از قاتل
• 75- توسعه مسجد الحرام و تخریب منازل
• 76- عمر و صلح حدیبیه
• 77- عمر و شورا
• مولف: با توجه به این تناقضی که در گفتار عمر وجود دارد ناچار می‏بایست یکی از آن دو خلاف واقع باشد، و از جایی که معمولا سخن دروغ به فراموشی سپرده می‏شود ناگزیر کلام اول او که گفته: پیغمبر از این شش نفر راضی بوده دروغ بوده و عمر آن را فراموش کرده است، و اگر گفتار نخستین وی راست
• مولف: و شاید پاسخ آنان از همه این اشکالات این است که این خبر دال بر فراست و صحت حدس عمر می‏باشد چنانچه ابن ابی الحدید گفته که: خبر مذکور را عده‏ای بجز جاحظ در باب فراست عمر ذکر کرده‏اند. همانگونه که جاحظ نیز از تناقض گویی عمر درباره طلحه چنین عذر آورده: که عمر دارای
• مولف: به عمر باید گفت: با این که تو خصلتی را که موجب خدا و رسول او بوده، و خود امیرالمومنین - علیه‏السلام - آن را از صفات مومنین شمرده می‏فرماید: المومن بشره فی وجهه فلی قلبه؛ مومن همواره چهره‏اش خندان، و اندوه او در قلبش پنهان می‏باشد دعابه نامیده‏ای و بخاطر همین گفتار تو منافقین
• 78- عمر رسول خدا (ص) را به عقب کشانید!
• مولف: این که در خبر آمده: مردم از جرات و جسارت عمر در شگفت شدند باید گفت که: ابراز چنین جراتی از عمر نسبت به رسول خدا صلی الله علیه و آله منحصر به این مورد نبوده بلکه در موارد دیگری نیز تکرار شده است، مانند جلوگیری او از وصیت کردن رسول خدا و نسبت هذیان گویی به آن
• 79- موارد مشابه
• مولف: بنابراین، حق این بود که خداوند عمر را پیغمبر می‏نمود نه آن حضرت را؛ زیرا این عمر بوده که در رایش صائب بوده نه رسول خدا - صلی الله علیه و آله - !
• 80- مدارایی عمر با زبیر
• مولف: چه شد آن عدالت عمر که خواست از جبله بن ایهم که قبلا از پادشاهان روم بود بخاطر یک سیلی که در مطاف به مردی زده بود قصاص بگیرد، که به ارتداد او منجر گردیده به روم رفت و چه شد آن شدت تعصبش در اجرای احکام الهی که پسر خودش را بخاطر یک گناه دو بار حد زد که منجر به
• 81- حمایت عمر از مغیره
• مولف: از جمله آداب و سنن شرع در باب قضا این است که قاضی باید کسی را که به زنا یا لواط خود اقرار نموده پیش از تمام شدن چهار بار اقرارش او را به رجوع از اقرارش تلقین و تشویق کند چنانچه در فصل چهارم از بخش نخست گذشت، که امیرالمومنین - علیه‏السلام - این گونه عمل کرد، ولی در باره
• مولف: چگونه عمر گاهی زن آبستنی را با تهدید وادار به اقرار به زنا نموده و به سنگساریش فرمان می‏دهد چنانچه در بخش اول گذشت و گاهی هم شاهدی را از ادای شهادتش درباره مرد منافقی که در زمان جاهلیت و پس از اسلام معروف به فحشا بوده جلوگیری می‏کند؟!
• 82- ابوبکر و فرمان قتل امیرالمومنین (ع)!
• مولف: بسی جای تعجب است که ابن ابی الحدید گفته: این حدیث از مجعولات شیعه است در برابر احادیث مجعول بکریه در فضائل ابوبکر زیرا با توجه به این که افراد زیادی از اکابر آنان، آن را روایت کرده‏اند، و فقهای آنان نیز در کتب فقهی خود در کتاب الصلوه به آن استدلال نموده‏اند، از جمله
• مولف: تعجب ندارد، این که ابوبکر آن فرمان را به خالد داده باشد، و در نامه‏ای که معاویه به محمد بن ابی بکر نوشته آمده: هنگامی که رسول خدا - صلی الله علیه و آله - از دنیا وفات نمود پدر تو و فاروق او نخستین کسانی بودند که حق او (علی) را گرفته و درباره خلافت رسول الله با او از در مخالفت و ستیز
• 83- ماجرای قتل مالک بن نویره
• مولف: آنجا که عمر گفته: و نیز درباره قتال با مانعین زکات مقصود او همان کسانی بوده‏اند که زکات خود را به ابوبکر نمی‏دادند، نه این که منکر اصل وجوب زکات باشند، بلکه می‏گفتند: ما زکات مالمان را مانند زمان رسول خدا - صلی الله علیه و آله - در میان فقرا و مستمندان محل خودمان صرف می‏نماییم،
• مولف: جا دارد به عمر گفته شود که تو خودت در مقام بیان عدم لیاقت زبیر برای تصدی خلافت به او گفتی: تو یک روز انسان و روز دیگر شیطانی، پس اگر تو خلیفه مسلمین باشی، آن روز که خوی شیطانی بر تو غلبه کرده چه کسی امام و رهبر این مردم خواهد بود. بنابراین، تو چگونه با ابوبکر بیعت نموده
• مولف: این که در خبر آمده: ابوبکر خالد را مجبور به ازدواج نمود... نقض می‏کند آن را آنچه که عمر گفته: ... آنگاه با همسر وی زنا کردی... و آنچه را که عرب در زمان جنگ مذموم می‏شمرد مباشرت با زنان است نه تزویج با آنان. و بر فرض ارتداد مالک چنانچه خالد ادعا نموده... چگونه با همسر او
• 84- نصایح ابوبکر
• مولف: اینکه در خبر آمده: همواره برایم عذر می‏آورد تا اینکه عذرش را پذیرفتم در پاسخش باید گفت: مردی نزد ابراهیم نخعی عذرخواهی می‏نمود. ابراهیم به او گفت:
• 85- مس او طلا شد!
• مولف: این سوگند تنها در این جهت نافع است که او سلمه با مسلمانان خیانت ننموده و مستحق کیفری نیست، نه این که بتواند مال مسلمین را که بطور اشتباه گرفته برای خود تصرف نماید و - بنا به نقل طبری - تعداد شرکت کنندگان در این جنگ از مسلمانان سیصد نفر بوده و غنیمت به دست آمده ششصد
• مولف: اگر چه آن تعبیر در قرآن آمده ولی از آیات متشابهه است که به ظاهر آن نمی‏شود اخذ نمود و عقلا باید آن را تاویل کرد، و خداوند در جملات بعد مقصود از آن را روشن ساخته که می‏فرماید:
• 87- عثمان گفت در قرآن لحن وجود دارد!
• 88- خدا در این باره با کسی مشورت نکرد
• مولف: ظاهرا مقصود عمر از این جمله که گفته: آیا انصار نیز در میان آنان هستند این است که آیا لفظ انصار به جر خوانده می‏شود تا عطف بر مهاجرین باشد، که در نتیجه انصار نیز بمانند مهاجرین (از پیشی گیرندگان به ایمان صدر اسلام) باشند، یا این که نه، بلکه مهاجرین تنها دارای آن امتیازند.
• 89- دو شیوه متضاد
• مولف: این گفتار عمثان مغالطه است؛ زیرا بخل ورزیدن و نبخشیدن به نزدیکان از اموالی که خدا به انسان عطا نموده، هیچ گونه قربتی نداشته بلکه موجب بعد از پروردگار خواهد بود؛ زیرا خدای تعالی فرموده: وآتی المال علی حبه ذوی القربی والیتامی والمساکین ؛ (779) و دارایی خود را در راه
• 90- آینده نگری عمر
• مولف: ما منکر فراست عمر نیستیم، عمرو بن عاص و معاویه هم با فراست بوده‏اند. و از جمله زیرکیهای عمرو بن عاص یکی در جنگ صفین بوده، آن هنگام که معاویه احساس کرد که امیرالمومنین در آستانه پیروزی، و لشکر او در حال اضمحلال است، دست به دامان عمرو گردید، عمرو به او گفت: من از آغاز،
• مولف: چنین کسی که ابن عباس به عمر گفته افرادی مانند مغیره بن شعبه و معاویه بن ابوسفیان و امثال اینها از منافقین و دشمنان امیرالمومنین - علیه‏السلام - می‏باشند.
• علت گرفتن فدک
• مولف: گرچه تصدیق فاطمه - علیهاالسلام - از تصدیق دیگران اولی است ولیکن از آنجا که این تصدیق موجب ضعف حکومت و سلطنت آنان می‏شده، لاجرم از پذیرفتن آن سرباز زده‏اند، و امیرالمومنین خود دراین باره در نامه‏ای که به عثمان بن حنیف نوشته می‏فرماید: بلی کانت فی ایدینا فدک من کل
• سخنان علی (ع)