مقدمه:
رخداد غیبت امام دوازدهم از دو دیدگاه اعتقادی و تاریخی قابل بررسی است. از نیمه اول قرن چهارم بسیاری از علماء، غیبت آن حضرت را تنها از دیدگاه اعتقادی بررسی کرده اند.
در حالیکه بدون تردید این رویداد جنبه تاریخی نیز دارد. ظاهراً ارتباط نزدیک بین غیبت و امامت باعث جای گرفتن این موضوع در مباحث کلامی شیعه و نادیده انگاشتن تدریجی جنبه های تاریخی آن شده است.
آنچه ما در صدد آن هستیم، دیدگاه تاریخی است. آشنایی با زمینه های تاریخی غیبت امام دوازدهم و بررسی سازمان مخفی وکالت و تکوین و سیر تکاملی آن، و نقش آن در زمان غیبت صغری، از عمده ترین مباحث این دیدگاه است.
برای بررسی تاریخ امام دوازدهم علیه السلام، و تاریخ عصر غیبت می توان از کتابهای زیر سود برد:
الف - کتابهایی که درباره موضوع غیبت نوشته شده است.
ب - کتابهای رجال
ج - کتابهای تاریخ